ویژگی های معماری بومی مناطق گرم وخشک

ساکنین مناطق گرم وخشک برای غلبه بر مشکلات آب وهوایی این نواحی ،تدابیر زیر را اندیشده اند:

1. به طورکلی ،در این مناطق ساختمان ها بامصالحی از جمله خشت وگل که ظرفیت حرارتی زیادی دارند ساخته شده اند درمناطقی که شرایط آب وهوایی بسیار حاد است با ساختن خانه ها دردل تپه ها یا زیر زمین ، زمان تاخیر را به بی نهایت رسانده اهد وبدین وسیله از شرایط حرارتی متعادل عمق زمین استفاده کرده اند.
2. پلان ساختمان ها تا حد امکان فشرده است وتا حد ممکن تلاش شده سطح خارجی ساختمان نسبت به حجم آن کم باشد . این تراکم و فشردگی پلان خانه ها ، میزان تبادل حرارت از طریق جداره های ساختمان را چه در تابستان وچه در زمستان به حداقل می رساند. ودر نتیجه ، تاحد زیادی از نفوذ حرارت به داخل جلوگیر می کند.
3. ساختمان ها معمولان دربافت های متراکم ومجموعه های بسیار فشرده بنا شده اند وبدین ترتیب تلاش شده است بیشترین سایه ی ممکن بر سطوح خارجی ایجاد شود . به دلیل تراکم و فشردگی مجموعه ، توده ی کل مصالح ساختمانی افزایش یافته وزمان تاخیر به حد مطلوب رسیده است.
4. دربیشتر نواحی این مناطق ، به دلیل بارندگی کم ودر نتیجه کمبود چوب ، سقف ساختمان ها به شکل خرپشته ، تاق یاگنبد وبدون اسکلتی از خشت وگل ساخته شده است .البته در مناطق بیابانی به دلیل اعتدال نسبی هوا و وجود چوب نسبتا کافی بیشتر بام ها از چوب و به شکل مسطح ساخته شده است.
5. به منظور کاهش هرچه بیشتر حرارت ایجاد شده در دیوارها ذر اثر تابش آفتاب بر آنها معمولا سطح خارجی سفید کاری شده است.
6. دراین مناطق ، تعداد ومساحت پنجره ی سخاتمان ها به حداقل میزان ممکن کاهش یافته است وبرای جلوگیری از نفوذ پرتوهای منعکس شده از سطح زمین اطراف پنجره در قسمت های فوقانی دیوار تعبیه شده است .
7. درمناطق گرم وخشک سعی شده است از ایجاد کوران و ورود هوای خارج به داخل ساختمان از طریق پنجره ها یا قسمت های باز شو ، بویژه در هوای گرم جلوگیری شود. تدابیر دیگری از جمله ایجاد بادگیر برای خنک سازی هوای داخلی به صورت طبعی اندیشیده شده که بسیار موثر است.
8. استفاده از حیاط های داخلی درخت کاری شده و معطوف ساختن فضاهای زندگی به این حیاط ها ، از عمده ترین ویژگی های معماری درمناطق گرم وخشک است . حیاط های داخلی که شامل درخت ، حوض ، سطح گیاه کاری شده است ، یکی از موثرترین عوامل ایجاد رطوب درمناطق خشک محسوب می شود. اتاق هایی که به این حیاط ها باز می شوند، دربرابر باد وطوفان شن که معمولا در مناطق کویری می وزد و همچنین در برابر بادهای سرد زمستانی حفاظت می شوند.
9. جهت قرارگیری ساختمان ها دراین مناطق ،جنوب تا جنوب شرفی است .این جهت ها برای به حداقل رساندن نفوذ حرارت ناشی از آفتاب در بعد از ظهر به داخل ساختمان ، مناسب ترین جهت محسوب می شود.

منبع : تعمیر ونگهداری ساختمان